"De Vilsterse molen" te Vilsteren
|
|
Bijzonderheden
De inrijpoorten van de molen bevinden zich niet tegenover elkaar, maar NNO en ZZO; erboven
zijn gietijzeren sluitstenen met het getal "1858" aangebracht.
Op de begane grond bevinden drie aftappunten van de buil, twee van de beide mengketels, een
kantoortje/keukentje met wc en de elektrische installatie t.b.v. de buil, transport, etc.
In de 12 meter hoge, tot de stellingzolder reikende gemetselde romp, zijn op de acht hoeken
hoeklisenen aangebracht.
De stelling wordt geschoord door acht "kraaiepoten", schoren met schrankschoren, die worden
gedragen door driehoekige ingemetselde ijzeren vinken.
De 5 liggers per veld van de stelling zijn in de veldmuren ingelaten, er is dus geen
binnensluiting aanwezig, wel een buitensluiting.
De drie stellingdeuren zijn ZO, NNO en NW gesitueerd.
De molen is voorzien van twee nieuwe silo's, die elk uit drie compartimenten bestaan,
blaas(worm)transport en afzuiginstallatie.
Twee koppels zijn voorzien van een drietaksrijn, en één van een Engelse rijn; boven alle
drie koppels zijn nog de originele windassen aanwezig, benodigd voor het lichten van de
steenspillen. De koppels zijn voorzien van een lichtwerk met lichttouw en kruisvonder, de
laatste bevindt zich op de steenzolder, naast de steenkuipen.
Twee koppels worden op windkracht aangedreven en hebben een trekregulateur (positief).
De steenspillen worden in en uit het werk gezet d.m.v. trektouwen aan een zwaai(tap)balk.
Het derde koppel heeft onderaandrijving d.m.v. een motor.
De verbinding tussen de steenzolder en de kapzolder verloopt via drie trapjes.
Boven het spoorwiel is een luitafel bevestigd, er is een sleepluiwerk aanwezig.
De lange spruit ligt vóór het bovenwiel en is daarmee tevens steunderbalk.
Tussen de ijzer- of busbalk en de penbalk zijn twee poortstokken aangebracht.
Gietijzeren as, fabrikaat Prins van Oranje, 1888, nr. 1345.
De pen is gelagerd in een broeksteen, de hals in een houten (eiken?) lager.
De kuip heeft geen keerneuten, in de overring zit een uitsparing waar reuzel in gesmeerd
wordt.
De koningsspil is, evenals de achtkantstijlen vervaardigd uit grenen hout.
De kammen van de bonkelaar zijn nieuw en gemaakt van bulletree.
Het boventafelement en de kruivloer zijn eveneens nieuw en van tropisch hardhout gemaakt.
Het bovenwiel komt uit een standerdmolen, aan de voorzijde zitten de kammen voor de
aandrijving van de vml. achtermolen. Het wiel is voorzien van nieuwe belegstukken.
Om het bovenwiel zit een scharnierende vang, de vangstukken zijn aan elkaar gekoppeld met
twee paar maanijzers, die door middel van een bout met elkaar zijn verbonden.
Aan de wipstok is een ketting bevestigd die voorzien is van houten kralen.
In de ruime kap zijn twee hanetreden aangebracht, 2 x 7 roosterhouten en een roosterluik
tussen de penbalk en de korte spruit.
Overbrengingen:
Bovenwiel 71 kammen steek 12, 5 cm;
Bonkelaar 36 kammen steek 12,5 cm;
Spoorwiel 107 kammen steek 10 cm;
Steenschijfloop 30 staven steek 10 cm;
Overbrengingsverhouding 1 : 7,03.
Geschiedenis
De Vilsterse Molen dateert uit het jaar 1858 en is eigendom van het Landgoed Vilsteren B.V. Als gevolg van blikseminslag werd de molen in mei 1901 grotendeels verwoest; nog hetzelfde jaar werd deze echter hersteld. Dit gebeurde met behulp van onderdelen uit twee andere molens, namelijk die van een in afbraak zijnde stellingmolen uit de buurt van Kampen en van de "De Lenthermolen", een standaardmolen uit de buurtschap Lenthe bij Hoonhorst. Deze laatste molen werd daartoe in juni van dat jaar aangekocht door het Landgoed Vilsteren. Deze Lenthermolen was van een veel oudere datum, want in het bovenwiel staat nog het jaartal 1723 en aan de voorzijde zitten nog de kammen voor de aandrijving van het vml. achterste koppel stenen.
Tot eind 1966 heeft de Vilsterse Molen dagelijks dienst gedaan. In 1967 is de molen uitwendig grondig opgeknapt en valt sindsdien onder Monumentenzorg. Helaas bleek de inventaris in de loop van de jaren volledig gesloopt. Op 4 september 1993 is de Stichting 'Vrienden van de Vilsterse Molen' opgericht. De voornaamste doelstelling was om de molen weer maalvaardig te maken voor o.a. het malen van granen geteeld in het Vechtdalgebied. Eind 1997 is dit gerealiseerd mede dank zij bijdragen van diverse overheden, sponsoren en donateurs. Het is de bedoeling dat de molen nu op economische basis functioneert. Thans is het mogelijk dat er grondstoffen worden verwerkt voor o.a. streekeigen producten.
De Vilsterse Molen is onlosmakelijk verbonden met het beschermd dorpsgezicht van Vilsteren. Meer dan honderd jaar heeft de molen de functie gehad van korenmolen, en werd het graan van de boeren vermalen tot bloem voor de bakker en meel voor het vee.
Adres: Vilsterseweg 20, 7734 PE Vilsteren (gemeente Ommen).
Vermelding op de Nederlandse molendatabase: De Vilsterse Molen en op de database van De Hollandsche Molen: De Vilsterse Molen.
de homepage van B. D. Poppen.
- Copyright © 2000/2022
